Στις 3 και 4 Απριλίου 2025 είχαμε την τιμή να συν-διοργανώσουμε στο πλαίσιο του έργου Energopolis 2.0. ένα διήμερο εργαστήριο με τίτλο «Απολιγνιτοποίηση της Θέρμανσης: Λύσεις και τρόποι χρηµατοδότησης για την ενεργειακή µετάβαση της Κοζάνης».  Η εκδήλωση διοργανώθηκε από τον Δήμο Κοζάνης, το Resilient Cities Catalyst και τον Κόμβο Κλιματικής Αλλαγής, σε συνεργασία με το Covenant of Mayors – Europe και το Cities Heat Detox λαμβάνοντας την υποστήριξη του Global Covenant of Mayors for Climate & Energy (GCoM).

Το έργο Energopolis 2.0 αποσκοπεί στο να στηρίξει την Κοζάνη στην προσπάθειά της να εντοπίσει κατάλληλες πράσινες λύσεις για την τηλεθέρμανσή της και να προχωρήσει στη διαμόρφωση ενός οδικού χάρτη για έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό θέρμανσης και ψύξης, με ένα σύνολο εναλλακτικών σεναρίων από καλές πρακτικές που έχουν εφαρμόσει διάφορες πόλεις της Ευρώπης.

Στόχοι του εργαστηρίου:

• Πολιτική Δέσμευση: Συγκέντρωση Δημάρχων, αξιωματούχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και της περιφερειακής διοίκησης για να αναδειχθεί η ανάγκη μιας καθαρής μετάβασης στη θέρμανση
• Ανάδειξη Δοκιμασμένων Λύσεων: Παρουσίαση επιτυχημένων περιπτώσεων ευρωπαϊκών πόλεων που έχουν μετασχηματίσει δίκτυα τηλεθέρμανσης,
  μειώνοντας τη χρήση ορυκτών καυσίμων και προσφέροντας πολύτιμες γνώσεις για τις προκλήσεις της Κοζάνης.
• Διαμόρφωση “οδών” σχετικά με προσαρμοσμένες λύσεις στην Κοζάνη: Παροχή πρακτικών στρατηγικών λύσεων που αφορούν στον σχεδιασμό και την
  εφαρμογή βιώσιμων λύσεων θέρμανσης, εστιάζοντας ιδιαίτερα στις απομακρυσμένες κοινότητες.
• Αναζήτηση “οδών” χρηματοδότησης και πολιτικής: Παρουσίαση χρηματοδοτικών εργαλείων και επενδυτικών μοντέλων που μπορούν να υποστηρίξουν τη μετάβαση της Κοζάνης, διασφαλίζοντας μια δίκαιη και οικονομικά βιώσιμη στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Διαμόρφωση οδικού χάρτη για την ενεργειακή μετάβαση της Κοζάνης: Συν-διαμόρφωση ενός οδικού χάρτη για τη βιώσιμη και προσιτή μετατροπή του συστήματος τηλεθέρμανσης, συνδυάζοντας τεχνικές λύσεις και χρηματοδοτικά μοντέλα.

Όλοι οι ομιλητές—τόσο από τοπικούς όσο και από διεθνείς φορείς, όπως και αξιωματούχοι της ΕΕ—προσέφεραν κρίσιμες πληροφορίες, καλές πρακτικές, αποτελέσματα μελετών και απόψεις γύρω από την απολιγνιτοποίηση της θέρμανσης στην Κοζάνη, με στόχο να διευκολύνουν τον συν-σχεδιασμό της ενεργειακής μετάβασης της πόλης. Εκπρόσωποι δημόσιων και ιδιωτικών φορέων παρακολούθησαν το εργαστήριο έδειξαν έντονο ενδιαφέρον και είχαν ενεργή συμμετοχή.

Ημέρα 1 – Θέτοντας τις Βάσεις & Μαθαίνοντας από την Παγκόσμια Εμπειρία

Άνοιγμα εκδήλωσης

Ο Δήμαρχος Κοζάνης, κ. Γιάννης Κοκκαλιάρης, άνοιξε τη διημερίδα καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους και τους διοργανωτές, παρουσιάζοντας το περιεχόμενο του εργαστηρίου και τονίζοντας τον κεντρικό στόχο της εκδήλωσης: να συνεργαστούμε, να ανταλλάξουμε καλές πρακτικές και να βρούμε από κοινού βιώσιμες λύσεις θέρμανσης για την Κοζάνη και την ευρύτερη περιοχή της.

«Είναι ζωτικής σημασίας να στηρίξουμε της απομακρυσμένες κοινότητές της με καινοτόμες και εξατομικευμένες λύσεις θέρμανσης, προσφέροντας έναν δρόμο της την ενεργειακή βιωσιμότητα. Στην Κοζάνη, μια πόλη με μακρά παράδοση στον τομέα της ενέργειας, κατανοούμε τη σημασία της καινοτομίας, της ηγεσίας και της βιωσιμότητας για να εξασφαλίσουμε ένα καλύτερο μέλλον και αξιοπρεπή επίπεδο διαβίωσης για της πολίτες της.»

Ο κ. Ιωάννης Σακιώτης – εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα, αναφέρθηκε στον συνολικό προϋπολογισμό πολιτικής Δίκαιης Μετάβασης, που ανέρχεται σε €19,32 δις. Για την Ευρώπη συνολικά, ενώ για την Ελλάδα αντιστοιχούν περίπου €1,6 δις., με την υλοποίηση να προωθείται από την Ειδική Υπηρεσία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΥΔΑΜ).

«Το μήνυμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι σαφές: όλοι μαζί για μια δίκαιη και πράσινη μετάβαση.»

Στη συνέχεια, η κα. Κωνσταντίνα Καρύδη, Διευθύνουσα Σύμβουλος του Resilient Cities Catalyst Europe και Αντιπρόεδρος του CCHub, έθεσε τα θεμέλια και τους στόχους της διημερίδας:

• Εξέταση ευρωπαϊκών λύσεων για την απολιγνιτοποίηση της τηλεθέρμανσης στην Κοζάνη
• Αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας σε δημοτικά διαμερίσματα και άλλους δήμους της περιοχής
• Διερεύνηση μεθόδων χρηματοδότησης και στρατηγικών υλοποίησης για την ενεργειακή αναβάθμιση του ιδιωτικού δομημένου κεφαλαίου
• Συν-σχεδιασμός ενός οδικού χάρτη για μια βιώσιμη και προσιτή τηλεθέρμανση

Ο κ. Γιώργος Αλεξανδρίδης, Αντιδήμαρχος Ψηφιακής Μετάβασης, Νέων Τεχνολογιών, Προγραμματισμού και Επιχειρηματικότητας, υπογράμμισε πως η τηλεθέρμανση πρέπει να παραμείνει προσιτή, αξιόπιστη και βιώσιμη για όλους τους πολίτες της Κοζάνης. «Μέσω αυτού του εργαστηρίου, στοχεύουμε να ανταλλάξουμε απόψεις και να αναζητήσουμε λύσεις που θα διασφαλίσουν το μακροπρόθεσμο μέλλον της τηλεθέρμανσης. Θεωρούμε σημαντικό πως μέσω συμμετοχικού διαλόγου, ανταλλαγής απόψεων και τεκμηρίωσης αποτελεσμάτων, μπορούμε να επιτύχουμε ουσιαστικό έργο.»

Παρουσίαση Διεθνών Καλών Πρακτικών

Η κα Allison Le Corre (Covenant of Mayors Europe) Υπεύθυνη Επικοινωνίας και Πολιτικής της ΕΕ στο «Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια - Ευρώπη μίλησε για τον Οργανισμό και την εκστρατεία Cities Heat Detox. Ανέφερε ότι το Σύμφωνο των Δημάρχων Ευρώπης λειτουργεί για περισσότερα από 15 χρόνια και αποτελεί το μεγαλύτερο κίνημα τοπικών αρχών στην Ευρώπη που εργάζονται σε θέματα ενέργειας και κλίματος, με περισσότερους από 11.000 υπογράφοντες. Η Κοζάνη αποτελεί μέλος από το 2011. Όπως ανέφερε, η ιδέα είναι να οικοδομηθεί ένα κίνημα "από τα κάτω", με δημάρχους δεσμευμένους στους στόχους της ΕΕ για την ενέργεια και το κλίμα, μέσω της ανάπτυξης συγκεκριμένων σχεδίων δράσης για την υλοποίηση αυτών των στόχων.

«Η πρωτοβουλία Cities' Heat Detox ενθαρρύνει τις τοπικές αρχές να "καθαρίσουν" τα συστήματα θέρμανσής τους από τα ορυκτά καύσιμα, για πιο υγιή, ισχυρά, αποδοτικά και ασφαλή ενεργειακά συστήματα. Η αποανθρακοποίηση δεν είναι μόνο ωφέλιμη για το περιβάλλον — δημιουργεί ευκαιρίες για οικονομικό εκσυγχρονισμό, δημιουργία θέσεων εργασίας και ενεργειακή ανεξαρτησία.»

Ο κ. Jannis Beutel (Wuppertal Institute) συμμετείχε εξ αποστάσεως, παρουσιάζοντας την Ομάδα Εργασίας για την Τηλεθέρμανση του Ινστιτούτου Wuppertal, η συγκέντρωσε πολύτιμα διδάγματα και δημιούργησε ένα ισχυρό δίκτυο ανταλλαγής εμπειριών μεταξύ περιοχών άνθρακα σε όλη την Ευρώπη. Ο στόχος ήταν η διευκόλυνση στην ανταλλαγή εμπειριών σχετικά με την τηλεθέρμανση — παρουσιάζοντας προκλήσεις, καλές πρακτικές και στρατηγικές γνώσεις.

Τα διδάγματα από τη Σλοβενία περιλάμβαναν:

• Είναι κρίσιμο να δοθεί προτεραιότητα σε άμεσες και εφικτές δράσεις, ενώ παράλληλα σχεδιάζονται μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες λύσεις.
• Ο κατάλληλος χρονισμός των μέτρων είναι ουσιαστικός — ώστε να αποφεύγεται το δίλημμα του “ποιο να γίνει πρώτο”
• Η ανάλυση πολύπλοκων στρατηγικών απολιγνιτοποίησης με στρατηγικό σχεδιασμό βοηθά σημαντικά τις περιφερειακές αρχές.

Πρόσθεσε επίσης το παράδειγμα του Άμστερνταμ, όπου καταγράφηκε μια ιδιαίτερα καινοτόμα προσέγγιση στην οποία επαναχρησιμοποίησαν παλιές στοές ορυχείων άνθρακα — αρχικά για εξαγωγή ενέργειας, και πλέον για υπόγεια αποθήκευση ενέργειας. Αυτό αποτελεί ένα εξαιρετικό παράδειγμα του πώς οι πρώην περιοχές άνθρακα μπορούν να επαναπροσδιορίσουν βιώσιμα το μέλλον τους.

Ο κ. Greg Gebrail, Αναπληρωτής Διευθυντής και Ανώτερος Ειδικός Ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), συμμετείχε στην εκδήλωση με εξ αποστάσεως σύνδεση. Ο στόχος της EBRD είναι να επιταχύνει την πράσινη μετάβαση και να διασφαλίσει ασφαλείς και σταθερές ενεργειακές προμήθειες. Ο κ. Gebrail παρουσίασε τις περιπτώσεις της Πρίστινας, Κόσοβο και του Νόβι Σαντ, Σερβία.

Ανέφερε ότι η  EBRD υποστηρίζει έργα που χρησιμοποιούν:

• Βιοαέριο, βιομάζα, ενεργειακή αξιοποίηση απορριμμάτων.
• Αντλίες θερμότητας μεγάλης κλίμακας — με εξαγωγή θερμότητας από λύματα ή κέντρα δεδομένων (ένα ιδιαίτερα υποσχόμενο μοντέλο).
• Ηλεκτρικούς λέβητες — όχι νέα τεχνολογία, αλλά πλέον χρησιμοποιούνται καινοτόμα για υποστήριξη εξισορρόπησης του δικτύου και αξιοποίηση χαμηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.
• Ηλιοθερμικά εργοστάσια με αποθήκευση θερμικής ενέργειας μεγάλης κλίμακας.

Η αποθήκευση θερμικής ενέργειας συνδέει όλες αυτές τις τεχνολογίες, επιτρέποντας εποχική ευελιξία.

Απαντώντας στο πρόβλημα του brain drain της Κοζάνης, τόνισε: «Κανένα μεμονωμένο έργο δεν μπορεί να αντικαταστήσει την ευρείας κλίμακας απασχόληση που παρείχε παλαιότερα η λιγνιτική δραστηριότητα. Ωστόσο, νέα έργα που συνδυάζουν καινοτόμες τεχνολογίες (θερμική μηχανική, ψηφιακές δεξιότητες, ηλεκτρικά συστήματα) μπορούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες για την ανάπτυξη νέων κλάδων. Το ζητούμενο είναι να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες για τη δημιουργία εναλλακτικών οικονομικών βάσεων για το μέλλον.»

Τέλος, η κα Marnie McGregor – Στρατηγική Σύμβουλος στον Παγκόσμιο Σύμφωνο Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια (GCoM) είπε: «Εμείς, στο Global Covenant of Mayors, συνεργαζόμαστε στενά με το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο Δημάρχων. Μαζί εκπροσωπούμε περισσότερες από 13.700 πόλεις κάθε μεγέθους σε όλο τον κόσμο. Κύριος στόχος μας είναι να ενισχύσουμε τη φωνή πόλεων όπως η Κοζάνη στη διεθνή σκηνή.»

Πρόσθεσε επίσης: «Η προτεραιότητά μας είναι να δώσουμε τη δυνατότητα στις εθνικές κυβερνήσεις, στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και στους βασικούς φορείς του χρηματοοικονομικού τομέα να στηρίξουν άμεσα τις πόλεις στην υλοποίηση συγκεκριμένων έργων — όχι απλώς γενικών φιλοδοξιών. Μας ενθουσιάζει ιδιαίτερα η προοπτική να βοηθήσουμε την Κοζάνη να αποκτήσει πρόσβαση σε πόρους, να αντλήσει γνώση από ευρωπαϊκά και διεθνή παραδείγματα, και να σχεδιάσει έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για την ενεργειακή της μετάβαση στο δίκτυο θέρμανσης.»

Η απογευματινή ενότητα της εκδήλωσης ξεκίνησε με τον κ. Χάρη Μπίσκο, Εμπειρογνώμονα Πόλεων, συνεργάτη του Resilient Cities Catalyst και του Κόμβου Κλιματικής Αλλαγής, ο οποίος παρουσίασε μια συγκριτική μελέτη καλών παραδειγμάτων των πόλεων Velenje, Σλοβενία, Χαϊδελβέργη, Γερμανία· Παμπλόνα, Ισπανία — ως πηγή έμπνευσης για τον νέο οδικό χάρτη της Κοζάνης προς μια πιο καθαρή και προσιτή θέρμανση.

Στρογγυλή Τράπεζα – Έργα & Διαθέσιμα Χρηματοδοτικά Εργαλεία 

Η κα Ελένη Γιώτη, Ανώτερη Σύμβουλος, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB), παρουσίασε όλες τις ευκαιρίες που προσφέρονται μέσω της EIB για την ενεργειακή μετάβαση, όπως το Σχέδιο Προσαρμογής στην Κλιματική Αλλαγή από το 2020, τα χρηματοδοτικά εργαλεία της EIB, το πρόγραμμα ELENA (European Local Energy Assistance) που έχει σχεδιαστεί ειδικά για την προετοιμασία μελετών σκοπιμότητας για ενεργειακά έργα — κυρίως σε τομείς όπως ο οδοφωτισμός, οι ενεργειακές αναβαθμίσεις και τα συστήματα τηλεθέρμανσης, τη στήριξη που προσφέρεται για τις 100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις, καθώς και το Public Sector Loan Facility (PSLF).

«Όταν μια πόλη λάβει το σήμα  EU Mission Label, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) συνεργάζεται στενά με το δίκτυο NetZero Cities και το Climate City Capital Hub για την υποστήριξη της υλοποίησης των πρώτων έργων. Για αυτές τις πόλεις, η Τράπεζα έχει δημιουργήσει ειδική δανειακή διευκόλυνση ύψους €2 δισεκατομμυρίων, προσφέροντας πιο ευνοϊκούς όρους δανεισμού και προτεραιότητα στην έγκριση.»

Ο κ. Γεώργιος Ιουλιανός (Climate City Capital Hub), συνεργάζεται στενά με την Κοζάνη για τον σχεδιασμό της πράσινης μετάβασης του συστήματος τηλεθέρμανσης.

«Παρόλο που εξακολουθεί να υπάρχει αβεβαιότητα σχετικά με το ενεργειακό μείγμα που θα επιλεγεί το Climate City Capital Hub έχει προτείνει:

• Διενέργεια ανάλυσης αναγκών και σεναρίων,
• Συλλογή βασικών πληροφοριών μέσω ερωτηματολογίων,
• Δημιουργία χρηματοοικονομικών μοντέλων σε συνεργασία με τον Δήμο για την υποστήριξη της λήψης αποφάσεων.»

Η κα Μαρία Τζανιδάκη, Διευθύνουσα Σύμβουλος, Επικεφαλής της Ελληνικής Μονάδας Προετοιμασίας ΣΔΙΤ, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), ανέλυσε τη λειτουργία της Μονάδας Προετοιμασίας ΣΔΙΤ στην Ελλάδα από το 2020 έως το 2028.

«Διαχειριζόμαστε ένα σημαντικό ταμείο που χρηματοδοτεί μελέτες και υποστηρικτικές υπηρεσίες για την προετοιμασία ώριμων προς χρηματοδότηση έργων ΣΔΙΤ, ώστε να μπορούν να βγουν στην αγορά – είτε με χρηματοδότηση από την EBRD, την ΕΙΒ, είτε από άλλες τράπεζες. Όλες οι παρεμβάσεις πραγματοποιούνται σε πλήρη ευθυγράμμιση με τις πολιτικές της EBRD: την Πράσινη Ενεργειακή Μετάβαση (εναρμονισμένη με τη Συμφωνία των Παρισίων) και την Περιβαλλοντική και Κοινωνική Πολιτική της Τράπεζας.»

Ο κ. Απόστολος Παπαδόπουλος, Γενικός Διευθυντής, FCNC, μίλησε για «Το ρόλο των ΣΔΙΤ στη χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης», αναφέροντας ότι τα ΣΔΙΤ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τις πόλεις που επιδιώκουν μια βιώσιμη μετάβαση. Αναφορικά με την περίπτωση της Κοζάνης, δήλωσε ότι, παρά τη προσωρινή συμφωνία για την τρέχουσα λειτουργία του συστήματος τηλεθέρμανσης, σύντομα θα χρειαστούν στρατηγικές αποφάσεις για το μέλλον του συστήματος.

«Τονίζω ιδιαίτερα τη σημασία της ενεργούς συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας στον σχεδιασμό της μετάβασης. Χωρίς συμμετοχή και συναίνεση, οποιοδήποτε σχέδιο κινδυνεύει να μην υλοποιηθεί ή να καθυστερήσει σημαντικά.»

Η κα Μαρία Γερογιάννη, Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Ανώτερη Εμπειρογνώμονας, Καινοτόμες Πόλεις, DG Research & Innovation C1 – Στρατηγική, συντονισμός πολιτικής και αστικές μεταβάσεις, μίλησε για την «Στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τις Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις». Στην ομιλία της ανέφερε όλες τις πρωτοβουλίες και τα προγράμματα της ΕΕ που είναι διαθέσιμα για την υποστήριξη των Κλιματικά Ουδέτερων Πόλεων, όσον αφορά στη χρηματοδότηση, τη δικτύωση και την έρευνα. Υπογράμμισε ότι η συμμετοχή της Κοζάνης στις πρωτοβουλίες όπως η Πλατφόρμα NetZero Cities, η Πρωτοβουλία City Science και η Σύμπραξη Driving Urban Transitions είναι κρίσιμη για την πρόσβαση σε νέα εργαλεία, ευκαιρίες χρηματοδότησης και ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών — όλα συμβάλλουν στην επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης. Ολοκλήρωσε λέγοντας: «Η επιτυχία στην επίτευξη της κλιματικής ουδετερότητας δεν απαιτεί μόνο τεχνικές λύσεις και χρηματοδότηση, αλλά και συλλογική δέσμευση, ανταλλαγή γνώσης και συμμετοχή του κοινού.»

Ο Καθηγητής Δρ. Μηχανικός κ. Σπύρος Αλεξόπουλος μίλησε για το «Έργο Neutron: Μετασχηματίζοντας την τηλεθέρμανση της Κοζάνης για ένα βιώσιμο, χωρίς άνθρακα μέλλον». Μέσω του έργου Neutron, η Κοζάνη μπορεί να επιτύχει 0% εκπομπές CO₂ στη τελική φάση λειτουργίας του έργου και ταυτόχρονα αξιόπιστη και ασφαλή παροχή τόσο θερμότητας όσο και ηλεκτρικής ενέργειας.
Για να επιτευχθεί αυτό, η πρόταση Neutron Concept για Πράσινη Τηλεθέρμανση προτείνει λύσεις όπως: φωτοβολταϊκά συστήματα και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), μετατροπή της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε θερμότητα μέσω ηλεκτρικών θερμαντήρων, αποθήκευση θερμότητας σε θερμικές μπαταρίες, χρήση κύκλου ατμού για συμπαραγωγή θερμότητας και ηλεκτρισμού (CHP), ενσωμάτωση επιπλέον ΑΠΕ ή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας από το δίκτυο αν χρειαστεί και προαιρετικά, χρήση βιοαερίου για ενίσχυση της παραγωγής θερμότητας όταν απαιτείται.
 

Συντονισμένη συζήτηση με συντονιστή τον κ. Γιώργο Αλεξανδρίδη, Αντιδήμαρχο Κοζάνης

Στη συντονισμένη συζήτηση που ακολούθησε ο κ. Γιώργος Αλεξανδρίδης, Αντιδήμαρχος Κοζάνης, άνοιξε τη συζήτηση θέτοντας ένα ερώτημα και έναν προβληματισμό: Πώς μπορεί η τεχνική βοήθεια να υποστηρίξει όχι μόνο την ωρίμανση των έργων αλλά και τη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας; Τόνισε επίσης το ζήτημα της έλλειψης ίδιων πόρων για τη διενέργεια μελετών, ειδικά μετά την απώλεια του τοπικού πόρου του λιγνίτη λόγω της διαδικασίας απολιγνιτοποίησης.

Ο κ. Ιουλιανός απάντησε ότι αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία αυτή τη στιγμή είναι η ωρίμανση των έργων και όχι η άμεση χρηματοδότησή τους. Στο ίδιο πνεύμα, οι εκπρόσωποι του Capital Hub ανέδειξαν το εργαλείο City Expert Support Facility (CESF), το οποίο χρηματοδοτεί συμβουλευτικές υπηρεσίες προς τις πόλεις.

Ημέρα 2 – Ανάπτυξη Στρατηγικής

Άνοιγμα

Ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας, κ. Γιώργος Αμανατίδης, τόνισε ότι ο σχεδιασμός ενός φιλικού προς το περιβάλλον, ελκυστικού και οικονομικά βιώσιμου μοντέλου είναι κρίσιμος, χωρίς έκπτωση στην ποιότητα υπηρεσιών και τη σταθερότητα των τιμών. 

«Οι πολιτικές αποφάσεις πρέπει να στηρίζονται σε τεχνικές λύσεις που είναι εφικτές και ωφέλιμες για τους πολίτες.»
 

Στρογγυλή Τράπεζα – Διαμορφώνοντας το τοπίο: τρέχουσες προκλήσεις και ευκαιρίες για την επόμενη ημέρα στην Κοζάνη

Ο Γενικός Γραμματέας του Δήμου Κοζάνης, κ. Περικλής Αλιφέρης, τόνισε ότι οι ΑΠΕ πρέπει να ενταχθούν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που περιλαμβάνει και τις τοπικές κοινότητες. «Η μετάβαση πρέπει να γίνει από όλους, για όλους, με προτεραιότητα στους πιο ευάλωτους πολίτες. Για να γίνει αυτό, απαιτείται θεσμική ενίσχυση και ενεργή δημόσια συμμετοχή.»

Ο κ. Στέφανος Παλαντζάς (Hellenic Passive House Institute) επισήμανε πως η κακή ποιότητα κτιρίων επιδεινώνει την ενεργειακή φτώχεια. Σημείωσε ως βασική πηγή τη θερμότητα που προέρχεται από τα data centers και υπογράμμισε την ανάγκη εφαρμογής της Οδηγίας 2012/27/ΕΕ.

Συντονισμένη συζήτηση: «Επανεξετάζοντας τις Ενεργειακές Λύσεις για μια Δίκαιη και Βιώσιμη Μετάβαση»

Η κα Κωνσταντίνα Καρύδη (Συντονίστρια), Διευθύνουσα Σύμβουλος του Resilient Cities Catalyst Europe και Αντιπρόεδρος του CCHub, άνοιξε τη συζήτηση δίνοντας έμφαση στο ότι η ολοκληρωμένη προσέγγιση δεν αφορά μόνο ένα μεγάλο έργο τηλεθέρμανσης, αλλά συνδυασμένες και διατομεακές παρεμβάσεις.

Ο κ. Ιωάννης Λιάσης (Δήμαρχος Αμυνταίου) ανέλυσε την κατάσταση στη Δυτική Μακεδονία, αναφερόμενος στη συνεργασία μεταξύ των τριών δήμων: Κοζάνης, Εορδαίας και Αμυνταίου, καθώς και στην ανάγκη να καταστεί η τηλεθέρμανση βιώσιμη. Τόνισε ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να διασφαλίζει την κοινωνική δικαιοσύνη. «Εάν δεν υπάρξει ουσιαστικός διάλογος με την τοπική κοινωνία, εάν δεν συναποφασίσουμε την κατεύθυνση που θα ακολουθήσουμε, και εάν η κεντρική κυβέρνηση δεν συμβάλει στην ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών και ιδιωτικών υποδομών και επιχειρήσεων, δεν θα έχουμε βιώσιμα συστήματα τηλεθέρμανσης».

Ο κ. Γιάννης Κοκκαλιάρης (Δήμαρχος Κοζάνης) μίλησε για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιοχή γεωγραφικά και στρατηγικά σε σχέση με την ενεργειακή μετάβαση. «Η περιοχή μας είναι αποκλεισμένη — ακόμα και σε επίπεδο χωροταξικού σχεδιασμού. Πρέπει να μειώσουμε τις ενεργειακές απώλειες μέσω της αναβάθμισης των κτηρίων και να αξιοποιήσουμε τη θερμότητα από τα data centers ως ανταποδοτικό όφελος προς την τοπική κοινωνία. Οι μονάδες κλείνουν στις 31 Δεκεμβρίου 2025, δημιουργώντας ένα τεράστιο κενό — και πρέπει να αποφασίσουμε πώς θα το καλύψουμε».

Η συζήτηση ήταν ιδιαίτερα ουσιαστική και ανέδειξε πολλές διαστάσεις του ζητήματος της ενεργειακής μετάβασης στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου Κοζάνης. Η κα Καρύδη συνοψίζοντας ανέδειξε ως κύρια σημεία για μια επιτυχημένη ενεργειακή μετάβαση τη δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ των δήμων της περιοχής για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης, καθώς και τη συμμετοχή των πολιτών στη διαδικασία όπως για παράδειγμα την ευρωπαϊκή πρακτική που προωθεί το μοντέλο αυτό μέσω των ενεργειακών κοινοτήτων.

Διαδραστικό εργαστήριο– Συν-σχεδιασμός Οδικού Χάρτη για την Ενεργειακή Μετάβαση της Κοζάνης

Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τρία τραπέζια εργασίας με θέματα:
1. Στρατηγική μετάβασης της τηλεθέρμανσης
2. Ενεργειακή αναβάθμιση ιδιωτικών κτιρίων
3. Αντιμετώπιση ενεργειακής φτώχειας και απομόνωσης της υπαίθρου

Μετά από τις συντονισμένες εργασίες και συζήτηση στα τρία τραπέζια το εργαστήριο κατέληξε σε τρία σημαντικά συμπεράσματα:
1. Σχεδιασμός με επίκεντρο τον πολίτη: Χωρίς ενεργή συμμετοχή, ούτε τεχνικές λύσεις ούτε χρηματοδοτικοί μηχανισμοί θα είναι βιώσιμοι.
2. Ολοκλήρωση των τομέων: Η αποανθρακοποίηση της τηλεθέρμανσης, η ανακαίνιση των κτιρίων και η υπαίθρια αναζωογόνηση πρέπει να αντιμετωπίζονται ως αλληλένδετα, όχι απομονωμένα.
3. Πρωτοπορία από την Κοζάνη με ευελιξία: Ένα άκαμπτο, «one-size-fits-all» μοντέλο είναι καταδικασμένο. Η επιτυχία απαιτεί στρατηγική ευελιξία, διαφοροποίηση χρηματοδότησης και τολμηρή πολιτική ηγεσία.